Kan Kusma (Hematemez) ve Burun Kanaması (Epistaksis) Nedenleri
Kan kusma (hematemez) ve burun kanaması (epistaksis), farklı mekanizmalarla ortaya çıkabilen ve çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olabilen durumlardır. İşte detaylı açıklamalar:
Kan Kusma (Hematemez) Nedenleri
Kan kusma, genellikle üst sindirim sistemi (yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağı) kaynaklı kanamaların bir belirtisidir. Kanın rengi ve miktarı, kanamanın kaynağı ve şiddeti hakkında fikir verebilir: - Parlak kırmızı kan: Genellikle taze ve aktif bir kanamayı işaret eder.
- Kahve telvesi görünümü: Midede sindirilmiş kanı gösterir, daha yavaş veya eski bir kanamaya işaret edebilir.
Başlıca Nedenleri:
- Peptik Ülserler: Mide veya onikiparmak bağırsağında oluşan yaralar, en yaygın nedenlerdendir. Ağrı kesici ilaçların (NSAİİ'ler) uzun süreli kullanımı ve Helicobacter pylori enfeksiyonu sık görülen sebeplerdir.
- Özofagus Varisleri: Karaciğer sirozu gibi durumlarda, yemek borusundaki toplardamarlar genişler ve kolayca kanayabilir. Bu, hayatı tehdit eden ciddi bir kanamadır.
- Gastrit ve Erozyonlar: Mide mukozasının iltihabı veya yüzeysel yırtıkları, alkol, ilaçlar veya stres nedeniyle kanamaya yol açabilir.
- Mallory-Weiss Yırtığı: Şiddetli kusma veya öğürmenin neden olduğu, yemek borusu ile midenin birleşim yerindeki küçük yırtıklardır.
- Yemek Borusu Kanseri veya Mide Kanseri: Daha nadir görülen nedenlerdendir.
- Yutulan Kan: Şiddetli bir burun kanaması veya diş eti kanaması sonrası yutulan kan da kusma ile dışarı çıkabilir.
Burun Kanaması (Epistaksis) Nedenleri
Burun kanamaları genellikle burun ön kısmındaki kılcal damarlardan (anterior epistaksis) kaynaklanır ve daha az ciddidir. Nadiren burun arkasından (posterior epistaksis) gelen, daha şiddetli ve kontrolü zor kanamalar olabilir.
Başlıca Nedenleri:
- Lokal Travma: Burun karıştırma, buruna alınan darbeler, şiddetli sümkürme.
- Kuru Hava: Kuru iklim veya kalorifer/petek gibi nedenlerle burun içi mukozasının kuruması ve çatlaması.
- İnflamasyon: Soğuk algınlığı, sinüzit, alerjik rinit gibi durumlar burun içini hassaslaştırır.
- Burun Anatomisi: Burun septumunda eğrilik (deviasyon) veya kıkırdak çıkıntıları.
- Kan Sulandırıcı İlaçlar: Aspirin, warfarin, clopidogrel gibi ilaçlar kanamayı kolaylaştırır.
- Kanama-Pıhtılaşma Bozuklukları: Hemofili, von Willebrand hastalığı gibi durumlar veya trombosit düşüklüğü.
- Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Kanamayı başlatmayabilir ancak var olan bir kanamanın şiddetini artırabilir ve durdurulmasını zorlaştırabilir.
- Karaciğer Hastalıkları: Pıhtılaşma faktörlerinin yapımının bozulmasına neden olur.
- Tümörler: Burun veya sinüslerde iyi huylu veya kötü huylu tümörler (nadir).
Hangi Durumlarda Görülür ve Acil Durum Belirtileri
Her iki durum da hafif ve kendiliğinden geçebileceği gibi, altta yatan ciddi bir hastalığın işareti de olabilir.
Acil Tıbbi Yardım Gerektiren Durumlar:
- Kan kusma ile birlikteşok belirtileri(baygınlık hissi, baş dönmesi, soğuk terleme, hızlı nabız, nefes darlığı) varsa.
- Kan kusmaçok miktarda(yarım su bardağından fazla) veyakahve telvesi şeklindedevam ediyorsa.
- Burun kanaması20 dakika boyunca baskı uygulanmasına rağmen durmuyorsa.
- Burun kanamasıağızdan da geliyorsavenefes almakta zorlanmayaneden oluyorsa (şiddetli posterior kanama işareti).
- Kanama,ciddi bir travma(kafa yaralanması, araba kazası) sonrası başlamışsa.
- Hasta,kan sulandırıcı ilaçkullanıyorsa veya bilinen birkanama-pıhtılaşma bozukluğuvarsa.
- Tekrarlayan ve nedeni açıklanamayan kan kusma veya burun kanaması atakları oluyorsa.
- Kanamayaşiddetli karın ağrısı, göğüs ağrısıveyakoyu, katran gibi dışkı(melena) eşlik ediyorsa.
Bu belirtilerden herhangi biri varsa, zaman kaybetmeden bir acil servise başvurmak veya 112'yi aramak hayati önem taşır. Hafif vakalarda ise bir Kulak Burun Boğaz (KBB) veya Gastroenteroloji uzmanına danışmak uygun olacaktır. |
.webp "Burun Kanaması Belirtileri ve Tedavisi")
